MADE | 1984 – De familie Dilven in het dorp Made is gistermiddag (10 juli) aan een regelrechte ramp ontsnapt toen een vliegtuig van de luchtmachtbasis Gilze-Rijen vlak naast de boerderij aan de Geraniumstraat een brandstoftank verloor.
De tank met nog een flinke rest kerosine, raakte een grote boom naast de boerderij die tot vrijwel op de grond werd opengespleten. De tank barstte daardoor in vele stukken uiteen die, met de inhoud van de tank, over een flink deel van de boerderij werden verspreid. Een schuurtje met landbouwmachines werd vrijwel volledig vernield. De schade aan opgeslagen hooi, landbouwmachines en niet meer bruikbaar kuilvoer loopt in de duizenden guldens.
,,Ik was in de keuken aan het afdrogen en schrok me dood. Ik heb de oorlog nog meegemaakt en ik dacht werkelijk even dat er hier een bom was gevallen”, aldus de landbouwer Dilven, vlak na de ramp. Weduwnaar Dilven was met zijn beide zoontjes alleen thuis toen de ramp zich rond twee uur voltrok.
Volgens een lezing van de defensievoorlichting in Den Haag is de tank die naast de boerderij in Made neerplofte, een zogenaamde centerline-tank die de kerosine bij start al grotendeels opgebruikt. Dat, gecombineerd met het feit dat de brandstof veel minder explosief is dan bij voorbeeld benzine en het feit dat de brandstof verpakt zat in een degelijk kunststofomhulsel, heeft een ramp van enige omvang voorkomen.
Over hoe en waarom de tank onder de straaljager is losgeraakt kon de defensievoorlichting nog weinig zeggen. Volgens een woordvoerster van het ministerie is het ‘niet waarschijnlijk’ dat de tank spontaan naar beneden is gevallen. Een Northrop NF-5 beschikt over een mechanisme waarmee de tank is los te koppelen. Dat behoort bij voorkeur te gebeuren nadat het vliegtuig geland is of in noodsituaties. Defensie wilde gistermiddag niet zover gaan nu al te concluderen dat de vrije val van de kerosinetank te wijten is aan een persoonlijke fout van de piloot, luitenant Balemans uit Gilze-Rijen.
Een speciale onderzoekscommissie zal de toedracht van het incident gaan onderzoeken. Als blijkt dat er toch sprake is van een technisch mankement, dan wordt waarschijnlijk overgegaan tot een algeheel technisch onderzoek naar de staat van kerosinetanks onder alle Nederlandse NF-5’s.
Toen de tank naar beneden kwam, was piloot Balemans samen met een andere piloot net begonnen aan een routinevlucht. Het gebeurde, om een defensie-technische term te gebruiken, bij de ‘uitvlucht van de start’. Direct nadat de piloot via het alarmeringssysteem merkte dat hij zijn tank was verloren is hij teruggekeerd naar de basis.
Ondanks de geruststellende mededeling van Defensie waren leden van de vrijwillige brandweer van Made, rijkspolitie en de dienst luchtvaart van de rijkspolitie gistermiddag eensgezind in hun opvatting dat Made aan een ramp is ontkomen. Het werd een groot geluk bij een ongeluk genoemd dat de tank eerst in de boom terecht kwam en niet in zijn geheel op de grond of het schuurtje is gekwakt. In het landbouwschuurtje stond namelijk een tractor die even tevoren was gebruikt. Bij aanraking met restanten kerosine zou de warme tractormotor vrijwel zeker voor een geweldige explosie en vuurhaard hebben gezorgd.
Luchtmachtmajoor Van Beers, hoofd van het bureau bedrijfsveiligheid van de vliegbasis Gilze-Rijen, die al vrij snel na de ramp ter plekke was, is stomverbaasd over het ongeval van de NF-5. ,,In de tweeënhalf jaar dat ik nu op Gilze-Rijen werk heb ik nog nooit zo iets meegemaakt.
Landbouwer Dilven nog steeds aangeslagen door het ongeval, hoorde na de val van de tank een verschrikkelijke klap die gevolgd werd door een golf dichte mist. ,,Ik riep tegen mijn zonen dat ze als de bliksem in huis moesten komen want ik dacht dat er gas ontsnapte”.
De landelijke rust boven de boerderij aan de Geraniumsraat in Made werd gistermiddag ruw verstoord door twee NF-5-straaljagers die over kwamen denderen. Volgens een van de zonen van Dilven, de zestienjarige Peter, die samen met zijn drie jaar jongere broertje op een bankje achter het huis zat, waren de twee vliegtuigen aan het rondcirkelen boven de boerderij toen plotseling een van de vliegtuigen een voorwerp liet vallen.
,,Ze kwamen heel laag over, toen ik opeens een soort bom in een draaiende beweging naar beneden zag komen. Het ding kwam terecht in de bomen vlak achter onze hooischuur, waar het uit elkaar spatte. De brokstukken vlogen alle kanten op. De koeien die vlak bij die bomen stonden te grazen, waren niet eens geschrokken, leek het wel”, zei een zichtbaar geschrokken Peter Dilven.
Als de tank een paar tellen eerder was gevallen dan zou die ongetwijfeld op het woonhuis van de Dilvens terecht gekomen zijn. ,,Als het huis was geraakt, dan zou de tank als een bom ontploft zijn en zou de hele boerderij in vlammen opgegaan zijn. Het is hoe dan ook toch een wonder dat de tank niet ontploft is”, aldus Jan van der Steen, eerste klas brandwacht van Made.
Een buurvrouw, mevrouw Dilven en schoonzus van de landbouwer Dilven, had de schrik van haar leven door de klap bij het ongeval. IN de keuken zet ze na het ongeval een flinke bak koffie om van de emoties te bekomen. ,,Van de schrik zakte ik door mijn knieën. Ik dacht meteen aan een ongeluk toen ik die klap hoorde”.
De vrijwillige brandweer van Made was erg snel ter plaatse en zette direct het erf van Dilven en nabije omgeving af om eventuele brandgevaar te voorkomen. Een speciale eenheid van de Bredase brandweer mat met een speciale ‘explosiemeter’ het ontploffingsgevaar in de buurt van de brandstoftank.
Afgraven
De technische dienst van de luchtmachtbasis Gilze-Rijen verzamelde de brokstukken en scherven van de tank en nam de schade aan de boerderij op. Ook werden bodemmonsters genomen van het door kerosine besproeide terrein. Volgens één van de luchtmacht-officials is de brandstof kerosine op zich niet zo gevaarlijk, maar zeker boer Dilven ziet dat anders.
,,Overal waar die troep terecht is gekomen, kan ik de boel gaan afgraven. Dat wil zeggen dat ik al het hooi dat in de hooischuur ligt kan weggooien, terwijl ik ook mijn ingekuilde voer kan afvoeren. Er zat vijftien hectare in die kuil. Ook de grond achter het schuurtje moet worden afgegraven”, vertelt Dilven ontsteld. Het ministerie van defensie is aansprakelijk voor de schade.
